Kursy bukmacherskie to jeden z podstawowych elementów bukmacherki. Każdy, kto chce skutecznie obstawiać zakłady bukmacherskie, musi wiedzieć, jak czytać kursy bukmacherskie i jakie wnioski z nich wyciągać. Sprawdź, jak rozumieć kursy bukmacherskie i jakie są formaty ich zapisu. Dowiedz się, jak ustala się kursy bukmacherskie oraz w jaki sposób je przeliczać. Przeczytaj, jak znajdować najwyższe kursy bukmacherskie i jakie są możliwości, by zwiększyć wysokość standardowego kursu.
Kursy bukmacherskie – o co chodzi?
Kursy bukmacherskie wyrażają szanse oszacowane przez bukmachera na zajście konkretnego zdarzenia. Wysokość kursu wynika więc z szacowanego prawdopodobieństwa, że coś się wydarzy (np. wygrana wybranej drużyny, remis w meczu). Zależność między wartością prawdopodobieństwa a wysokością kursu jest przy tym odwrotnie proporcjonalna:
- im większe prawdopodobieństwo, że wystąpi określony wynik, tym niższe kursy bukmacherskie,
- im niższe prawdopodobieństwo wystąpienia danego wyniku, tym kursy bukmacherskie są wyższe.
Można na to popatrzeć też z drugiej strony. Czyli jeśli widzimy, że na konkretne zakłady bukmacherskie kursy są niskie, możemy z dużym prawdopodobieństwem przypuszczać, że dany rezultat faktycznie zaistnieje. I przeciwnie, jeśli bukmacherzy wystawią wysokie kursy na dany typ, szanse, że się on sprawdzi, są raczej niewielkie. Zaznaczmy jednak od razu, że nie jest to żelazną regułą. Po pierwsze kursy bukmacherskie mogą być zwyczajnie błędne (bukmacher się pomylił, ponieważ nie uwzględnił jakichś ważnych czynników lub nawet popełnił tzw. czeski błąd). Po drugie kursy bukmacherskie na daną selekcję celowo mogą być zmienione, aby zachęcić graczy do jej obstawiania – choćby dlatego, że wiele osób typowało wynik przeciwny.
Podkreślmy więc, że wysokość kursów oferowanych na dane zdarzenie może być tylko ogólną wskazówką co do szans na jego wystąpienie. Przykładowo strategia gry na tzw. pewniaki (typy, na które wystawiono niskie kursy bukmacherskie) często zawodzi, gdyż sport jest nieprzewidywalny i nawet najbardziej pewny faworyt może przegrać. Powinniśmy więc traktować kursy bukmacherskie jako ważną wskazówkę co do prawdopodobieństwa danego typu, ale ostateczną decyzję o obstawianiu należy podejmować przede wszystkim w oparciu o własną analizę sportową.
Jak czytać kursy bukmacherskie? Formaty zapisu
W Polsce powszechnie stosowane są kursy bukmacherskie dziesiętne i wszyscy legalni bukmacherzy jako podstawową formę zapisu przyjmują właśnie ten format. Jednak poza tym nim można spotkać jeszcze kilka innych rodzajów zapisywania kursów, które są stosowane w różnych częściach świata. Poniżej podajemy najbardziej popularne formaty zapisu, wskazując, w jaki sposób zapisany byłby kurs na zdarzenie o prawdopodobieństwie 66%:
- europejskie kursy bukmacherskie (dziesiętne): 1.50 – stosowane w całej Europie poza Wielką Brytanią,
- brytyjskie kursy bukmacherskie (ułamkowe): 1/2 – stosowane w Wielkiej Brytanii,
- amerykańskie kursy bukmacherskie: -200 – stosowane w USA,
- indonezyjskie kursy bukmacherskie: – 2.0 – stosowane w Azji,
- malezyjskie kursy bukmacherskie: 0.5 – stosowane w Azji.
Oczywiście istnieją wzory, według których można samodzielnie przeliczyć np. kurs brytyjski na kurs europejski albo sprawdzić, ile przy określonym prawdopodobieństwie wyniosą np. amerykańskie kursy bukmacherskie – jednak nie jest to szczególnie potrzebne. W Polsce wystarczy wiedzieć, jak obliczyć kursy bukmacherskie dziesiętne. Natomiast jeśli przebywasz poza granicami kraju i chcesz obstawiać zakłady bukmacherskie u zagranicznego operatora, który posługuje się inną formą zapisu, możesz skorzystać z gotowych rozwiązań. Bardzo często serwisy bukmacherskie posiadają opcję zmiany formatu pokazywanych kursów. Ponadto w sieci można znaleźć bezpłatne konwertery kursów.
Warto zauważyć, że kurs dziesiętny jest bardzo czytelny i łatwy w obsłudze, co jest jego niewątpliwą zaletą. Już na pierwszy rzut oka widać, jaka wygrana będzie przysługiwać, jeśli dany typ się sprawdzi (jaka jest wielokrotność postawionej stawki zakładu). Oczywiście trzeba pamiętać o obowiązującym w Polsce opodatkowaniu zakładów bukmacherskich.
Przeliczamy kursy bukmacherskie na prawdopodobieństwo
Skoro kursy bukmacherskie wyrażają prawdopodobieństwo na wystąpienie określonego rezultatu (oszacowane przez bukmachera), znając wysokość kursu na zdarzenie „X”, bez problemu można obliczyć teoretyczne prawdopodobieństwo wygranej po obstawieniu tego typu. Wzór na to jest bardzo prosty, otóż prawdopodobieństwo to wynosi:
(1 / kurs bukmacherski) × 100 = prawdopodobieństwo
I tak, jeśli kurs bukmacherski wynosi np. 2,00, po podstawieniu danych do powyższego wzoru okaże się, że obstawiając daną selekcję, mamy 50% szans na wygraną [(1 / 2,00) x 100]. Jeśli kurs jest niski, szanse na wygraną będą wyższe, np. dla kursu 1,70 prawdopodobieństwo wygranej wynosi blisko 59%, dla kursu 1,50 odpowiednio około 66%, a dla kursu 1,25 aż 80%. Z kolei wysokie kursy bukmacherskie przełożą się na niższe szanse na wygraną. Przykładowo kurs w wysokości 2,50 daje prawdopodobieństwo wygranej 40%, kurs 3,0 – około 33%, a kurs 4,0 – 25%.
Kursy bukmacherskie a wygrana
Jak widać kursy bukmacherskie mówią o wielkości szacowanego prawdopodobieństwa, ale mają też inną, w praktyce bardziej podstawową funkcję. Kursy bukmacherskie służą przede wszystkim do obliczenia, jaka będzie wysokość wygranej, jeśli dany typ będzie trafiony. Tu zależność jest oczywiście odwrotna niż to ma to miejsce w przypadku zależności: kursy bukmacherskie – prawdopodobieństwo. Czyli:
- niskie kursy bukmacherskie oznaczają niższą wygraną,
- wysokie kursy bukmacherskie skutkują wyższą wygraną.
Trzeba jednak wiedzieć o tym, że aby poznać wysokość wygranej, nie wystarczy pomnożyć wartości kursu i stawki, jaką chcemy postawić na zakład. Ponieważ w Polsce obowiązuje 12-procentowy podatek od gier, który jest potrącany przez legalnych bukmacherów w momencie w wnoszenia zakładu, ostateczna wygrana wyliczana jest ze wzoru:
kurs bukmacherski x stawka x 0,88
Podatek od gier (reprezentowany przez współczynnik 0,88) obniża rzecz jasna wysokość wygranej i trzeba o tym pamiętać, rozważając obstawienie konkretnego zakładu. Często przyjmuje się, że granica opłacalności stawiania zakładów w polskich realiach oscyluje wokół kursu 1,50.
Kursy bukmacherskie a marża bukmachera
Żeby zrozumieć prawidłowo, jak liczyć kursy bukmacherskie, trzeba mieć świadomość jeszcze jednej kwestii. Chodzi tu o to, czym jest i jaki wpływ na kursy bukmacherskie ma marża danego bukmachera. Marża jest niejako prowizją, jaką pobiera bukmacher od graczy w zamian za swoją usługę (umożliwienie zawierania zakładów wzajemnych). Aby operator zakładów mógł pobrać tę opłatę, obniża wartości kursów, jakie uzyskał na podstawie oszacowania prawdopodobieństwa wystąpienia konkretnego rezultatu.
Dla przykładu, jeśli zgodnie z szacunkami szanse na wygraną w meczu w siatkówkę (tu nie ma możliwości remisu) drużyny A i drużyny B wynoszą odpowiednio 65% i 45%, to teoretycznie kursy bukmacherskie powinny wynosić 1,80 i 2,20. Tak się jednak nigdy nie dzieje. Przed opublikowaniem oferty kursowej bukmacher narzuca na nią swoją marżę i wystawia niższe kursy np. w wysokości 1,66 i 2,00. Jeśli gracz przeliczy te kursy bukmacherskie na procentowe szanse wygranej otrzyma dziwny wynik, tzn. 60% i 50%, które to liczby dają sumę nie 100%, a aż 110%. Taką anomalię tłumaczy właśnie pobieranie prowizji przez bukmachera. Natomiast wysokość marży jest znana po zsumowaniu prawdopodobieństwa wynikającego z wystawionych kursów i odjęciu od tej sumy wartości 100%. W naszym przykładzie bukmacher narzucił aż 10-procentową marżę na spotkanie, jednak na szczęście w prawdziwych ofertach marża jest z reguły znacznie niższa (najczęściej 2-6%).
Tak więc różnica w pierwotnym kursie wyliczonym na podstawie samego prawdopodobieństwa ziszczenia się danego typu, a tym jaki kurs zostaje zaoferowany graczom, to nic innego jak wartość marży bukmacherskiej. Nie trzeba chyba dodawać, że im niższa jest marża, tym lepiej dla gracza, gdyż tym większy będzie jego zysk z wygranej. Pamiętajmy też, że bukmacherzy obarczają większą marżą te zakłady, dla których szacowane ryzyko jest wyższe.
Jak ustala się kursy bukmacherskie?
Graczy zastanawiać może też, jak ustalane są kursy bukmacherskie i kto się tym zajmuje. Odpowiadając od końca, kursy bukmacherskie to dzieło specjalistów od określania wysokości kursów, czyli tzw. oddsmakerów. Niejednokrotnie są nimi wybitni gracze, których zwerbował bukmacher. Jak pamiętamy, żeby ustalić wysokość kursu na daną selekcję, potrzebne jest prawdopodobieństwo zajścia danego zdarzenia – i tu niezbędna jest szczegółowa analiza multum czynników. Czyli tak jak gracz powinien dobrze przeanalizować dany mecz przed jego obstawieniem, tak samo analizy takiej dokonuje sztab ekspertów bukmachera. Liczą się m.in. wyniki ostatnich meczów, kontuzje, absencje najważniejszych zawodników, historia spotkań, miejsce meczu, pogoda czy wydarzenia pozasportowe związane z zawodnikami itd. Analitycy bukmachera mają do dyspozycji nie tylko własną wiedzę i bogate doświadczenie dotyczące spotkań sportowych – korzystają też ze specjalistycznych narzędzi analitycznych czy algorytmów komputerowych.
Kiedy oddsmakerzy sprecyzują kursy bukmacherskie na dany mecz i zostaną one dodane do oferty bukmachera, nie oznacza to, że ich wartość nie będzie się zmieniać. Przeciwnie. Bukmacherskie kursy są modyfikowane w oparciu o wyliczenia algorytmów oraz analizę zachowania graczy. Bukmacher monitoruje, jak wielu typerów i na jakie kwoty wniosło zakłady, obstawiając dany wynik i w zależności od tego wprowadza odpowiednie zmiany. Dlatego właśnie kursy bukmacherskie na dany mecz mogą wielokrotnie rosnąć lub maleć, choć analiza samego meczu nie wykazuje żadnych zmian (dotyczących np. składu drużyn, formy poszczególnych zawodników itd.). Takie operacje zapewniają bukmacherom wypłacalność (i jednocześnie zysk).
Podkreślmy jeszcze jedną rzecz, być może nieoczywistą dla początkujących graczy, którzy nie mieli jeszcze okazji zaobserwować, jak w praktyce działają kursy. Zakłady bukmacherskie, które zostały już zawarte, są niezmienne, tzn. wartość kursu na postawionym kuponie nie podlega zmianom. Jeśli np. obstawisz zakład z kursem 2,00, to po takim kursie zostanie on rozliczony, niezależnie od tego, jakie wahania kursu zajdą później.
Kursy bukmacherskie live
Kursy bukmacherskie w zakładach przedmeczowych ulegają zmianom, jednak to nic w porównaniu z tym, co dzieje się w zakładach live. Kursy bukmacherskie na rozmaite typy są tu wielokrotnie zmieniane w ciągu danego meczu, gdyż bukmacher na bieżąco reaguje na kolejne akcje (np. w piłce nożnej: gole, żółte i czerwone kartki, kontuzje itp.). Przed każdą ważną akcją (np. rzut karny) możliwość wnoszenia zakładów w ogóle zostaje tymczasowo zablokowana i dopiero po zaktualizowaniu kursów znów można obstawiać. Przyjmowanie zakładów zostaje też 
wstrzymane, gdy w meczu dochodzi do zmiany wyniku (konieczne jest wyliczenie nowych kursów) lub tuż przed jego końcem, gdy wynik wydaje się być już rozstrzygnięty. Tak ogromna dynamika ofert kursowych w zakładach live powoduje, że ich skuteczne obstawianie jest prawdziwą sztuką i wymaga uważnej obserwacji wszystkich zmian.
Z drugiej strony bardzo częste i nieraz gwałtowne zmiany mają także swoje zalety. Jeśli bukmacher przeoczy jakieś ważne zdarzenie na boisku lub popełni jakąś pomyłkę, wystawiając nowe kursy, zakłady bukmacherskie mogą okazać się dla czujnego gracza bardzo zyskowne. Podczas obstawiania na żywo nietrudno znaleźć naprawdę dobre kursy bukmacherskie, ale reagować trzeba błyskawicznie, bo zawyżone kursy mają z reguły krótki żywot. Oczywiście na porządku dziennym są tu też mocno spadające kursy bukmacherskie, dlatego gra w trybie live nie należy do najłatwiejszych ani do najbezpieczniejszych sposobów obstawiania.
Najwyższe kursy bukmacherskie
Wystarczy porównać ofertę 2 bukmacherów na dowolne zdarzenie sportowe, żeby wiedzieć, że kursy bukmacherskie u poszczególnych operatorów bardziej czy mniej, ale niemal zawsze się różnią. Różnice wynikają czasem z innego oszacowania prawdopodobieństwa, ale takie sytuacje należą do rzadkości. Eksperci od szacunków wspierani najnowocześniejszą technologią dochodzą bowiem przeważnie do tych samych wniosków, jeśli chodzi o szanse na zajście danego zdarzenia. Przyczyną różnic kursowych najczęściej jest inna wysokość marży narzucanej przez poszczególnych bukmacherów, dlatego właśnie najwyższe kursy bukmacherskie na daną selekcję znajdziemy z zasady u bukmachera, który wyznaczył najniższą marżę na ten zakład.
Czy jednak można przyjąć, że konkretny bukmacher zawsze ma najniższą marżę, w związku z czym za każdym razem znajdziemy u niego najlepsze kursy bukmacherskie? Jak łatwo się domyślić, nie ma tak lekko. Można co prawda robić pewne uogólnienia, stwierdzając, że bukmacher „A” ma z reguły najwyższe kursy bukmacherskie na daną ligę (np. mecze NBA) czy dyscyplinę sportową (np. żużel). Jednak w praktyce zawsze warto sprawdzić, jakie kursy bukmacherskie zostały wystawione przez różnych operatorów zakładów na konkretne zdarzenie i u którego z nich tym razem najbardziej opłaca się obstawiać. Różnice mogą być naprawdę znaczące, a to oczywiście przekłada się na wysokość ostatecznej wygranej.
Kursy bukmacherskie – porównywarka
Sprawdzanie „na piechotę”, który bukmacher wystawił najlepsze kursy bukmacherskie na dane spotkanie, jest czasochłonne i niewygodne, zwłaszcza jeśli chcemy mieć pełny przegląd dostępnych ofert. Jeśli chcesz to sobie ułatwić, porównaj kursy bukmacherskie za pomocą specjalnej porównywarki kursów. Takie narzędzie online w automatyczny sposób pobiera z internetowych stron bukmacherskich aktualne oferty kursów i prezentuje je w przejrzysty sposób. Korzystanie z tego rozwiązania pozwala na szybkie i proste porównanie poszczególnych ofert i sprawdzenie, gdzie na dane spotkanie są najwyższe kursy bukmacherskie. Porównywarka może być też bardzo przydatna do grania przy wykorzystaniu specjalnych strategii gry np. można znajdować w ten sposób surebety czy spadające kursy bukmacherskie.
Trzeba jednak być ostrożnym, ponieważ dane wyświetlane w porównywarkach mogą nie być aktualne. Wartości kursów pobierane są przez narzędzia tego typu w pewnych odstępach czasowych, tak więc wartości pokazywane nam przez porównywarkę mogły być prawdziwe np. 5 minut temu, a teraz są już inne (zdarzenia mogą też być już niedostępne). Porównywarka może więc dać ogólne spojrzenie na to, gdzie w danym przypadku najkorzystniej można postawić zakłady bukmacherskie – najlepsze kursy powinno się jednak zawsze osobiście weryfikować w ofercie na stronie danego bukmachera.
Sposoby na podwyższenie kursu kuponu
Kursy bukmacherskie mają taką wysokość, jaką określił bukmacher, jednak gracze mogą korzystać z pewnych sposobów, dzięki którym kurs stawianego kuponu i tym samym potencjalna wygrana będą wyższe. Na koniec rzućmy okiem, jakie są dostępne opcje.
Kursy bukmacherskie na kuponach AKO
U bukmacherów można stawiać 3 rodzaje kuponów – do wyboru mamy proste (jednozdarzeniowe), akumulowane (wielozdarzeniowe) lub systemowe zakłady bukmacherskie. Najwyższe kursy uzyskamy, obstawiając zdarzenia sportowe na kuponach akumulowanych, co wynika ze sposobu obliczania kursu całkowitego zakładu. Otóż kursy bukmacherskie wszystkich zamieszczonych na kuponie zdarzeń są przez siebie mnożone, w związku z czym ogólny kurs zakładu akumulowanego jest stosunkowo wysoki. Dla przykładu, jeśli na kuponie znajdzie się selekcja o kursie 2,00 i selekcja o kursie 2,50, to całkowity kurs kuponu wyniesie aż 5,00. Tak więc jeśli poprawnie wytypujesz 2 zdarzenia na kuponie AKO, to wygrana z niego będzie większa niż suma wygranych z zakładów na te same 2 typy, ale obstawionych na 2 odrębnych kuponach prostych (przy zachowaniu tego samego wkładu gracza).
Kursy bukmacherskie zwiększane w promocjach
Innym sposobem, by uzyskać faktycznie dobre kursy bukmacherskie, są promocje dostępne u bukmacherów (zwłaszcza internetowych). Jedną z najbardziej popularnych akcji promocyjnych jest tzw. gra bez podatku. Jeśli obstawiasz zakłady bukmacherskie w ramach tej promocji, ciężar 12-procentowego podatku od gier jest przenoszony na organizatora zakładów. Warto 
wiedzieć, że chociaż nazwa „gra bez podatku” jest chwytliwa, w praktyce bukmacherzy i tak potrącają podatek w momencie zawierania zakładu, jednak następnie przyznają graczowi bonus kursowy (+14%). Finalnie wygrana zostaje zwiększona do takiego poziomu, jakby do gry została zaangażowana cała stawka wniesiona przez typera, stąd efekt gry bez podatku.
Bukmacherzy powszechnie prowadzą również promocje, dzięki którym obok standardowej oferty kursowej na pojedyncze spotkania sportowe dodawane są bardzo wysokie kursy bukmacherskie. Dotyczy to najbardziej atrakcyjnych dla kibiców sportowych meczów i taką ofertę widać od razu na stronie głównej bukmachera. Warto mieć tę możliwość na uwadze, tak aby nie przegapić podwyższonego kursu i nie postawić zakładu z kursem standardowym.
Kursy bukmacherskie są też często zwiększane w ramach promocji zwiększających kursy zakładów akumulowanych. Regulamin promocji określa, ile zdarzeń musi znaleźć się na kuponie, żeby bukmacher przyznał bonus kursowy (sprecyzowane są zazwyczaj też inne warunki przyznania bonusu np. oferta, z której muszą pochodzić zdarzenia, minimalny kurs zakładu itp.). Promocje tego typu najczęściej nagradzają graczy za obstawianie jak największej liczby zdarzeń na 1 kuponie. Przykładowo kupon z 4 zdarzeniami uzyskuje bonus 5%, z 5 zdarzeniami – bonus 10%, 6 zdarzeniami – 15% itd. W efekcie kupony zawierające dużą liczbę typów mogą mieć naprawdę wysokie kursy bukmacherskie, trzeba mieć jednak świadomość, że im więcej zdarzeń na kuponie, tym teoretycznie większe ryzyko przegranej.